Teoretycznie systemy tej klasy można wdrażać w dowolnym zakładzie, bez względu na jego wielkość, branżę, czy rodzaj procesów wytwarzania. Jednak w praktyce wiele takich „ślepych” wdrożeń byłoby bezzasadnych i kompletnie nieopłacalnych, dlatego aby mówić o wykorzystaniu systemu MES, trzeba najpierw zastanowić się czy zachodzą przesłanki uzasadniające jego implementację. Oto kilka najważniejszych aspektów, które należy przeanalizować.
Wielkość firmy i parku maszynowego
Małym firmom wdrożenie systemu realizacji produkcji zupełnie się nie opłaca. Drobnymi warsztatami i mniejszymi zakładami o nieskomplikowanej strukturze można z powodzeniem zarządzać przy użyciu prostych narzędzi informatycznych. O zakupie systemu MES trzeba jednak myśleć gdy Twoja firma to już zakład średniej wielkości i park maszynowy złożony jest z przynamniej kilkunastu maszyn, czy kilku linii produkcyjnych. Oczywiście kryterium to zawsze powinno być analizowane indywidualnie, gdyż w wyjątkowych sytuacjach może się okazać, że nawet firma z jedną linią potrzebuje w pełni profesjonalnego systemu do jej obsługi. Są to jednak przypadki bardzo rzadkie.
Rodzaj i wielkość produkcji
Kolejnym istotnym aspektem jest rodzaj realizowanej produkcji. Nie chodzi bynajmniej o branżę, czy nawet stopień zautomatyzowania, ile o jej wielkość. Procesów jednostkowych, w wyniku których powstają produkty specyficzne i na zamówienie, nie ma sensu obejmować obsługą systemu klasy MES. Rejestracja produkcji jednostkowej rządzi się własnymi prawami i próba jej ulepszenia za pomocą rozwiązań systemowych w wielu przypadkach okaże się inwestycyjną porażką.
Potrzeba wykorzystania MES-a pojawia się za to w produkcji powtarzalnej, masowej, wielko- lub średnioseryjnej. Małe serie czasami również mogą być rejestrowane w tego typu narzędziach. Ważna jest powtarzalność i regularność procesu, dlatego jeśli w Twoim zakładzie realizowane są tego typu procesy, prędzej czy później, na pewno odczujesz konieczność lepszej ich obsługi właśnie za pomocą omawianego rozwiązania.
Automatyzacja, czujniki, obsługa ręczna
Przy okazji omawiania rodzaju produkcji warto rozprawić się z mitem głoszącym, że potrzeba wdrożenia systemu MES rośnie wraz ze stopniem zautomatyzowania zakładu. Zdarzają się też opinie twierdzące, że MES nadaje się tylko i wyłącznie dla firm w pełni zautomatyzowanych. Jest to nieprawdą, ponieważ nawet linie nie w pełni zautomatyzowane, czy obsługiwane ręcznie również mogą (a czasami muszą) wykorzystać tego typu narzędzia IT.
Automatyzacja wpływa na sposób rejestracji danych, ale nie na samą jej konieczność. W sytuacji pełnej automatyzacji dane są zbierane szybciej, dokładniej i może być ich znacznie więcej. Jest to po prostu bardzo wygodna, ale nie jedyna możliwość. Jeśli w danej firmie funkcjonują maszyny starszego typu, można je zmodernizować instalując odpowiednie czujniki, które także będą automatycznie zasilały system MES w odpowiednie dane. Informacje do systemu mogą być także wprowadzane ręcznie przez operatorów z wykorzystaniem indywidualnie przygotowanych paneli i urządzeń końcowych.
Automatyzacja to potężny sojusznik w poprawianiu wydajności produkcji, ale jej brak wcale nie oznacza, że nie istnieje potrzeba systemowego wsparcia realizacji produkcji. Należy pamiętać, że w przypadku systemu MES dane mogą być rejestrowane na różne sposoby – bezpośrednio z maszyn, pośrednio poprzez czujniki lub ręcznie.
Wiedza/niewiedza o procesach i wydajności
Symptomem sugerującym wdrożenie rozwiązania MES może być zauważalny i dokuczliwy brak informacji płynących z produkcji. W życiu każdej firmy nadchodzi moment kiedy informacja tylko w postaci szacowanego terminu ukończenia danego zlecenia jest daleko niewystarczająca. Brak danych na temat realnej wydajności, aktualnego stanu maszyn, czy bieżącego postępu produkcji okazuje się nie tylko irytującą niedogodnością, ale wręcz uniemożliwia podjęcie niektórych decyzji.
Jeśli nie znasz przyczyn opóźnień, częstych przestojów, realnego czasu pracy operatorów, albo gdy podejmowane działania nie przynoszą pożądanych efektów, zastanów się jaką wiedzą dysponujesz. Czy na pewno wiesz tyle ile powinieneś o swojej produkcji? A może produkcja jest dla Ciebie tak zwaną czarną skrzynką, której nie potrafisz otworzyć i zobaczyć co kryje się „w środku”?
Problemy z planowaniem terminów realizacji dostaw/zleceń
Nieznajomość procesów powoduje problemy z planowaniem zleceń i zadań. Często pojawiają się wtedy opóźnienia, niezrozumiałe przesunięcia i ciągle niedostępne zasoby produkcyjne. Niektóre firmy próbują ratować sytuację za pomocą zaawansowanych systemów planowania (APS), bo za problemy wini się planistów. Rzeczywiście mogą one występować na tym wyższym poziomie zarządzania, ale jeśli nie ma możliwości dostarczenia rzetelnych informacji do systemu APS, to jak sam w sobie ma on rozwiązać problem? Danych nie można brać z powietrza, a bez danych na niewiele się on zdaje.
Podstawą jest zatem rzetelna informacja. W wielu przypadkach to system MES pozwala rozwiązać najpoważniejsze problemy (wreszcie uzyskuje się wiarygodny obraz sytuacji), a wdrażane później rozwiązanie APS stanowi kolejny etap poprawiania wydajności całego zakładu.
Próba objęcia produkcji systemem ERP
Wśród firm produkcyjnych występuje też inny przypadek: zauważa się, że procesy produkcyjne nie są objęte nadzorem informatycznym, dlatego podejmuje się próbę ich zaszeregowania w systemie ERP. Rozwiązanie ERP jest dzisiaj fundamentem całej struktury informatycznej firmy, ale trzeba pamiętać, że jest to system administracyjny, a nie produkcyjny. Za jego pomocą nie uzyska się danych o procesach wytwarzania.
Zatem jeśli w Twojej firmie podejmowane są próby zarządzania produkcją poprzez system ERP, świadczy to o dwóch rzeczach. Po pierwsze – management ma świadomość występującego problemu (braku informacji i efektywnego zarządzania procesami wytwarzania), a to już naprawdę wiele. Po drugie – prawdopodobnie niestety brakuje wiedzy na temat przemysłowych rozwiązań IT takich jak ERP, MES, CMMS i inne. Rola ERP i MES w firmie jest diametralnie różna i jeden system nie zastąpi drugiego.
Próba obsługi procesów wytwarzania systemem ERP może świadczyć o dużej potrzebie wykorzystania w rzeczywistości programu MES wspomagającego zarządzanie wydajnością produkcji. Warto w takich sytuacjach zastanowić się jakiego wsparcia produkcja rzeczywiście potrzebuje i czy za pomocą wybranych narzędzi możliwe będzie uzyskanie pożądanych efektów.
Brak mocy produkcyjnych i/lub rąk do pracy
Jeszcze jednym, bardzo bolesnym objawem problemów produkcyjnych jest nienależyte wykorzystywanie posiadanego potencjału zarówno ludzi, jak i maszyn. Odpowiednie zbadanie sytuacji i przede wszystkim uzyskanie wiarygodnej informacji pozawala niejednokrotnie uniknąć kosztownych inwestycji związanych z rozbudową zakładu. Często okazuje się, że firmy niebadające na bieżąco procesów wytwarzania (albo robiące to ręcznie) wykorzystują zaledwie 50-60% posiadanych możliwości.
Jeśli ze względu na duże obciążenie pracą i brak personelu jesteś zmuszony do deklarowania odległych terminów dostaw swoich produktów (albo nawet odrzucania zamówień!), a jednocześnie nie posiadasz systemu realizacji produkcji, to na 99% wdrożenie takiego rozwiązania pomoże Ci rozwiązać Twój problem i uwolni marnowany potencjał. Z doświadczenia i praktyki wiemy, że papierowe deklaracje o wydajności i czasie pracy niewiele mają wspólnego z rzeczywistością. Niejednokrotnie u naszych klientów okazywało się, iż marnowali ogromny potencjał odpowiadający kolejnym maszynom, czy nawet całej linii produkcyjnej. Nie warto więc zbyt pochopnie inwestować w infrastrukturę bez należytego rozeznania sytuacji.
Wdrożenie systemu MES to konkretna inwestycja, przed którą nie powinno się uciekać, ale którą jednocześnie trzeba przeprowadzić rzetelnie i z rozwagą. Jeśli chciałbyś dowiedzieć się czy Twoje przedsiębiorstwo jest gotowe na takie wdrożenie, napisz do nas. Chętnie pomożemy Ci rozpoznać Twoją sytuację, a w razie potrzeby przeprowadzimy audyt i zaplanujemy konieczne do podjęcia działania. Pytanie nic nie kosztuje, a kto pyta, nie błądzi.
